ریشه‌کنی گیاهان دارویی؛ زخمی همیشگی بر دل طبیعت / ضعف اداره‌کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد در حفاظت از میراث طبیعی!

کبنا ؛فصل بهار که روی زیبای خود را به طبیعت بکر و دامان شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد نشان می‌دهد؛ اهالی بومی روستای اطراف دامن‌های کوه‌‌‌ها و مراتع، گونی به دست راهی دشت و دمن می‌شوند تا بوی خوش چویل، بیلهر، ریواس  را درکیسه کرده و به بازار خیابان‌های شهر یاسوج برسانند.
نقاط مختلف خیابا‌ن‌های یاسوج از اوایل فصل بهار تا اواسط خرداد پر است از کیسه گیاهان خودرویی که برای آش کنگر، برنج بن‌سور و...از دامان کوه‌های بویراحمد جمع‌آوری شده و بین یاسوجی‌ها پراستقبال است. اگر دقیق شوید خواهید دید که اکثر این گیاهان از ریشه کنده شدند و سال دیگر نشانی از این گیاهان در دامان کوه‌های همیشه سبز، زرخیز و شفابخش کهگیلویه و بویراحمد نیست و خاک سست در مقابل هجوم سیل‌آسای باران هم تاب و توان خود را از دست داده و در پایین‌دست سیلی راه افتاده است. کهگیلویه و بویراحمد که بر اساس آمار موجود بیشترین سرانه عرصه‌های طبیعی کشور را در اختیار دارد این روزها شاهد تاراج ارزشمندترین میراث طبعی خود به دست سودجویان است به‌طوری‌که پنج گونه گیاهان دارویی و خوراکی مرتعی این خطه در خطر نابودی قرار دارد.
وجود حدود ۸۷ درصد مساحت استان در عرصه‌های ملی، رویش ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاهی و ۴۵۰ گونه گیاه دارویی کهگیلویه و بویراحمد را به‌عنوان یکی از غنی‌ترین بخش طبیعت زاگرس مطرح کرده؛ اما قرارداشتن این عرصه‌ها در مناطق سخت‌گذر، کمبود قرقبان، زمینه را برای فعالیت سودجویان به وجود آورده است.
کهگیلویه و بویراحمد ۸۷۴ هزار هکتار جنگل دارد که بیش از ۵۰ گونه درختی و درختچه‌ای دارد و ۷۰ درصد جنگل‌های استان را گونه بلوط تشکیل می‌دهد، این استان، ۵۱۲ هزار هکتار مرتع خارج از جنگل دارد که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی ملی این استان دارای پوشش گیاهی مرتعی است.
تیشه سودجویان به ریشه جنگل‌های زاگرس از بوته‌کنی تا تصرف عرصه‌های ملی
آن طور که فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد تاکید می‌کند سودجویان با قاچاق چوب، زغال و بوته کنی گیاهان دارویی تیشه به ریشه میراث طبیعی استان زده اند.
ابراهیم جانی نسب افزود: دولت در تلاش است تا با برخوردهای قانونی زمینه کاهش تاراج طبیعت را فراهم کند؛ اما حفظ عرصه‌های طبیعی استان نیازمند آگاهی‌بخشی به‌منظور تغییر نگاه مردم است.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: به‌تازگی مأموران منابع طبیعی استان چهار محموله قاچاق چوب از سودجویان در استان کشف کردند.
وی افزود: از این سودجویان که در شهرستان‌های مختلف کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده‌اند ۲ دستگاه اره‌برقی و ۲ تن چوب قاچاق کشف و ضبط شده است.
جانی نسب همچنین از کشف ۷۰۰ کیلوگرم زغال از سودجویان در استان خبر داد.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: همچنین به‌تازگی چند محموله گیاه مرتعی از گونه بیلهر در استان توقیف شده است.
جانی نسب تأکید کرد: این محموله شامل چهارهزار بوته گیاه بیلهر در مناطق سردسیری استان کشف و امحا شد.
وی بیان کرد: در زمان حاضر تعداد ۱۹ اکیپ ثابت و سیار گشت و مراقبت متشکل از ۸۱ نفر با ۱۹ دستگاه خودرو در حال گشت‌زنی در سطح استان برای مقابله و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی هستند.
جانی نسب تصریح کرد: بر اساس تبصره ۱ ماده ۵۵ قانون حمایت از جنگل‌ها و مراتع کشور تخریب و بهره‌وری از منابع طبیعی به‌ویژه تصرف عرصه‌های ملی جرم بوده و با متخلفان برخورد می‌شود.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۳ قطعه زمین منابع ملی استان به مساحت بیش از هفت هکتار از تصرف سودجویان خارج شده است.
جانی نسب عنوان کرد: بیشتر زمین‌های عرصه‌های ملی مذکور در شهرستان‌های بویراحمد، دنا و چرام از تصرف سودجویان خارج شده است.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: در آخرین اقدام ۴۰۰ اصله نهال مثمر که از سوی چهار نفر از سودجویان در جنگل‌های منطقه گنجه‌ای از توابع شهرستان بویراحمد و در عرصه‌های منابع ملی و طبیعی کاشت شده بود، قلع‌وقمع شد.
جانی نسب افزود: این سودجویان در چهار قطعه جداگانه در مجموع به مساحت یک هکتار اقدام به کاشت درختان مثمر از نوع انگور و انار در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد کرده بودند.
وی بیان کرد: پس دریافت گزارش‌های مردمی که از طریق تماس تلفنی با سامانه تلفنی ۱۵۰۴ صورت گرفت جنگلبانان استان با حضور در منطقه مذکور اقدام به قلع‌وقمع درختان مثمر ایجاد شده کردند.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه بر اساس تبصره یک ماده ۵۵ قانون حفاظت از جنگل‌ها هر نوع کاشت درختان مثمر در این عرصه‌ها جرم است تأکید کرد: سودجویانی که اقدام به قطع درختان جنگلی کنند بر اساس میزان قطر درختان جریمه می‌شوند.
بوته چینی پنج گونه مرتعی کهگیلویه و بویراحمد در معرض تهدید
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: پنج گونه از گیاهان دارویی و خوراکی مرتعی استان شامل کرفس، بیلهر، آنغوزه، باریجه و بن سرخ در خطر انقراض قرار دارند.
سعید جاویدبخت افزود: مقابله با متعرضان به جنگل‌ها و گیاهان مرتعی در کهگیلویه و بویراحمد به صورت جدی‌تر در دستور کار است.

وی اضافه کرد: در سال گذشته حدود ۱۰تن انواع بوته گیاهی دارویی از سودجویان در استان کشف و امحا شد و امسال نیز تاکنون ۲تن دیگر از این گونه‌های ارزشمند کشف و امحا شده است.
میزان جریمه بوته کنی
رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: به منظور پیشگیری از تخریب عرصه‌های طبیعی میزان جریمه ورود زود هنگام دام به مراتع و بوته چینی در استان تعیین شده و با متخلفان برخورد قانونی است.
سلیمان محمدی با اشاره به اینکه براساس تبصره هفت ماده سه قانون حفاظت از عرصه‌های طبیعی بوته چینی و ورود زودهنگام دام به مراتع جرم است افزود: متخلفان برداشت، حمل و فروش بدون مجوز گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد به ازای هر بوته یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریال جریمه می‌شوند.
وی با بیان اینکه زمان کوچ عشایر کهگیلویه و بویراحمد به مناطق ییلاقی براساس مصوبه ستاد کوچ دهم اردیبهشت ماه اعلام شده تصریح کرد: ورود زودهنگام دام عشایر به مناطق ییلاقی نیز منجر به ابطال پروانه چرای بهره برداران و جریمه هفت میلیارد ریالی به ازای هر راس دام برای آنان خواهد شد.

محمدی با یادآوری اینکه برخی از گونه‌های خوراکی و دارویی کهگیلویه و بویراحمد بر اثر برداشت بی رویه در حال انقراض هستند بیان کرد: بوته چینی گیاهان دارویی مختلف به ویژه بن سرخ، آنغوزه، باریجه، کلوس و سایر گونه‌ها جرم است و با خاطیان برخورد می‌شود.
رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: گروه‌های کنترل کوچ و پیشگیری از تخریب عرصه‌های ملی از روز بیست و ششم فروردین ماه تا پایان نیمه نخست اردیبهشت ماه در مسیرهای مختلف برای شناسایی متخلفان حضور می‌یابند.
محمدی خاطرنشان کرد: براساس این طرح کارشناسان منابع طبیعی و بخش خصوصی در گلوگاه‌های ورودی مستقر می‌شوند و از کوچ غیرمجاز دامداران و عشایر در ایل راه‌ها و بوته چینی جلوگیری می‌کنند.
رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه زمان رسمی کوچ عشایر روز دهم اردیبهشت تعیین شده از عشایر خواست تا از کوچ زودهنگام به مناطق ییلاقی خودداری کنند.
وی با بیان به اینکه مراتع مناطق سردسیری کهگیلویه و بویراحمد با توجه به زمان رویش پشتوانه کافی ندارند، تصریح کرد: چرای دام در این مناطق باعث از بین رفتن مراتع می‌شود.
محمدی تاکید کرد: فرسایش خاک یکی دیگر از پیامدهای آسیب کوچ زودهنگام عشایر است که با لخت شدن مراتع از سبزه، شرایط برای بروز سیل و شسته شدن خاک در بارندگی‌ها فراهم می‌شود.
راهکارهای پایان بیداد سودجویان در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد
با توجه به اینکه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با کمبود نیروهای حفاظتی مواجه است رفع این نقیصه نخستین نیاز حفظ میراث طبیعی این استان است.
هم اکنون ۷۰ قرقبان (جنگلبان) از جنگل‌های مناطق مختلف استان حفاظت می‌کنند به عبارت بهتر در زمان حاضر به ازای هر ۲۰ هزار هکتار جنگل یک نفر نیروی حفاظتی کهگیلویه و بویراحمد مشغول فعالیت است این در حالی است که بر اساس نرم جهانی به ازای هر۶هزار هکتار جنگل یک نیروی حفاظتی باید فعال باشد که این امر به دلیل کمبود نیرو و اعتبارات امکان‌پذیر نیست.
با توجه به اینکه معیشت ۶۳ درصد از مردم کهگیلویه و بویراحمد به عرصه‌های طبیعی وابسته است استفاده از کسب و کارهایی که ضمن تامین معیشت شهروندان با حفظ جنگل‌ها و مراتع همراه باشد نیاز دیگری است که ضرورت دارد مسوولان امر برای آن برنامه ریزی کنند.