تاریخ انتشار
جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ ساعت ۰۱:۰۳
کد مطلب : ۴۷۴۲۹۶
کبنا بررسی کرد
لاغر و چاق؛ علت بی‌سروسامانی آبشار یاسوج / ردپاهای ناخلف در بحران آبشار + تصاویر و فیلم
۳
کبنا ؛وقوع سیلاب در آبشار یاسوج نگین پایتخت طبیعت ایران مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد زنگ هشدار درباره ضعف پایتخت مقابل رخدادهای طبیعی را به صدا درآورد. بارش‌های سیل‌آسا در حالی به سیل خطرساز منجر شد که برای خیلی از شهروندان میان‌سال و کهن‌سال که سیل‌های سال‌های دور را از سر گذرانده بودند، چنین رخدادی قابل‌پیش‌بینی بود. پاسخ به این معمای بزرگ که چرا بارش باران به‌جای اینکه سرمنشأ برکت و طراوت برای شهر باشد، به عاملی خطرساز بدل شده است، نیاز به مجال دیگری دارد.
به گزارش کبنا، روزهای پنجم و ششم فروردین‌ماه 1403 سامانه بارشی قوی وارد استان کهگیلویه و بویراحمد شد که بر اساس اعلام سازمان هواشناسی در شهر یاسوج مرکز استان بیش از 130 میلیمتر باران بارید. هم‌زمان با این بارش، آبشار یاسوج تبدیل به رودخانه شد و چنانی سیل راه افتاد که بخش زیادی از زیرساخت‌های عمرانی این مکان تفریحی را تخریب کرد.
پرسش اصلی این است که این‌همه ساخت‌وساز در آبشار یاسوج چگونه انجام گرفت، ساخت‌وسازهایی که عمدتاً مجوزهای لازم را ندارند و در بستر رودخانه بنا شده‌اند؟ برای سیل آبشار یاسوج و تخریب زیرساخت‌ها و تعطیلی محل کسب‌وکار تعدادی زیادی از باغ‌داران و کافه‌داران می‌توان دلایل متعددی را برشمرد. فقط بخش کوچکی از آن به دلیل میزان بیشتر بارش‌های اخیر بوده است، آن چه موجب خسارات گردیده، عدم پیش‌بینی و آمادگی برای مهار و مدیریت سیل بوده است. لایروبی نکردن رودخانه‌ها و مسیل‌ها و تخریب محیط‌زیست، جنگل‌زدایی، ساخت‌وساز بی‌رویه، تغییر مسیر رودخانه‌ها، وضعیت اسفناک پل‌ها، بی‌توجهی به ضوابط و مقررات رسمی برای پیشگیری از سیل و دیگر بحران‌های طبیعی که به سبب سال‌ها سوءمدیریت انسانی به یک فاجعه جبران‌ناپذیر بدل گشته است.
12 سال پیش طرح جامع ساماندهی آبشار یاسوج تدوین شد؛ اما این طرح نیمه‌کار رها شده و معلوم نیست که چه بلایی سر آن آمده است. اینکه دست برخی در میان است که ساماندهی آبشار یاسوج به سرانجام نرسد، حرف و حدیث‌های زیادی دهن به دهن می‌چرخد. البته ایجاد موانع بر سر راه توسعه فقط به این نقطه استان کهگیلویه و بویراحمد بر نمی‌گرد. هر جا قرار بود توسعه و آبادانی شکل بگیرد، عده‌ای سنگ انداختند و مانع این کار شدند تا ابتدا منافع خودشان را تأمین کنند.
همان‌طور که گفته شد، آبشار یاسوج نگین پایتخت طبیعت ایران است که سال‌های سال مورد استقبال گردشگران و مسافران قرار می‌گیرد. متأسفانه ساخت‌وسازهای بیش از حد و ناهنجارهای غیراصولی سبب شده که این مکان بکر تفریحی به معضلی تبدیل شود. مدیران مربوطه کهگیلویه و بویراحمد نتوانسته‌اند این مکان را ساماندهی دهند که عبور و مرورها به‌سهولت انجام بگیرد و نه توان ارائه برنامه موفق برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در آبشار یاسوج را داشتند. ترویج و گسترش برنامه‌های فرهنگی و سبک زندگی اسلامی در این مکان تفریحی هم پیشکش.
اما وقوع سیل در نقطه‌ای واقع در به‌اصطلاح بیخ گوش شهر یاسوج، افزون بر اینکه نگرانی درباره تکرار احتمالی با شدت بیشتر را افزایش می‌دهد، نشان‌دهنده افت قابل‌توجه تاب‌آوری مجموعه شهری یاسوج حتی در برابر یک رخداد ساده مثل بارش باران است. طی دو روز بارش‌های سیل‌آسا بخش‌های مختلف شهر یاسوج درگیر آب‌گرفتگی شدید آب و سیلاب بود و اگر این بارش‌ها یک روز دیگر ادامه داشت، خدا بهتر می‌دانست و می‌داند که چه اتفاقی می‌افتاد؟ بخشی از تاوان این بی‌تفاوتی مجموعه مدیریت شهری از خزانه شهر پرداخته می‌شود. این داستان هر ساله اتفاق می‌افتد و کسی هم حاضر به پاسخگویی نیست. گویا قرار است که شهر یاسوج برای همیشه اصولی ساخته نشود. مثلاً ساختمان‌های بلندمرتبه در شهر یاسوج بنا می‌شوند؛ اما پارکینگ برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود و یا هم پارکینگ ساختمان‌‌ها با ده‌ها ترفند حذف می‌شوند. کافی است سری به خیابان‌های شهر یاسوج بزنید تا ببینید که چگونه دو طرف خیابان‌ها خودروهایی پارک هستند.
اما چرا بیخ گوش شهر یاسوج در آبشار سیل آمد؟ اگر بارندگی‌ها یک روز بیشتر ادامه پیدا می‌کرد، چه اتفاقی می‌افتاد؟ در این صورت شورای شهر یاسوج، شهرداری، فرمانداری و استانداری چه پاسخی داشتند؟
دست‌درازی‌ها و برخی تغییر کاربری‌ها و ساخت‌وسازهای غیرمجاز در طول سالیان گذشته در آبشار مفرح و زیبای یاسوج کافی بود تا بارش‌های سیل‌آسا ظرف ۲ روز آخر اسفند ۱۴۰۲ و روزهای پنجم و ششم فروردین امسال خسارت‌های زیرساختی زیادی را بر پیکر این منظر بکر و گردشگری وارد کند؛ خسارت‌هایی که جبرانش چندان هم آسان نیست. هر چند این هزینه‌ها از جیب شهر پرداخت می‌شود.
در تمام فصل‌های سال پذیرای گردشگران زیادی است و یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری در بخش شمالی یاسوج و در فاصله بسیار اندکی از مرکز این شهر توریستی قرار گرفته است (۲ کیلومتری یاسوج) که با ارتفاع ۱۰ متر از قلب رشته‌کوه زاگرس سرچشمه می‌گیرد و وجود درختان سربه‌فلک‌کشیده اطراف آبشار، سایه‌سار خنکی بر سر بازدیدکنندگان افکنده و فضای مفرحی برای آنها به ارمغان می‌آورد.
به دلیل عدم رعایت حریم رودخانه و تنگ‌تر شدن دهنه کانال، بارش‌های اخیر خسارت‌های زیان‌باری را برای زیرساخت‌های گردشگری این منطقه به دنبال داشت.
با خروشان شدن آب آبشار به دلیل تنگ شدن دهنه کانال که از 10 متر به 2 متر کاهش داده شده است که دستگاه‌های متولی؛ شهرداری یاسوج، اداره‌کل گردشگری، شرکت آب منطقه‌ای، فرمانداری بویراحمد و استانداری کهگیلویه و بویراحمد باید پاسخگویی این وضعت باشند.
طرح جامع ساماندهی آبشار یاسوج در دعواها و اختلافات اعضای شورای اسلامی شهر یاسوج گم شد همین مسئله سبب شد که آبشار یاسوج ساماندهی نشود و هر کس از راه رسید به سلیقه خود به ساخت‌وساز مشغول شد. البته ردپای یکی از اعضای شورای اسلامی شهر یاسوج در بی‌سروسامانی این مکان تفریحی دیده می‌شود.
تعلل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد در تعیین حریم رودخانه هم بی‌تقصیر در خسارت‌های به بار آمده، نیست.
البته سال گذشته با آغاز بارش‌ها نزدیک دهنه و سمت راست آبشار یاسوج ریزش سنگ و کوه رخ دارد که با این ریزش‌ها ۲ تا از آلاچیق‌ها دفن شدند و امکان ریزش مجدد کوه و سنگ وجود دارد؛ بنابراین نیازمند دقت، همکاری و چاره‌جویی منابع طبیعی، مدیریت بحران و دیگر سازمان‌های متولی است و لازم است از خسارت‌ها آینده پیشگیری شود.
شهردار فعلی یاسوج می‌گوید که باید مردم اجازه می‌دادند که شهرداری بتواند کار خود را بر اساس آن طراحی که داشته انجام بدهد؛ اما مزاحمت ایجاد کردند و اجازه ندادند.
کیوان آشنا ادامه داد: در پایین‌دست بنا داشتیم پل‌هایی که مانع عبور آب می‌شوند تخریب کنیم و مجدد به احداث کانال گذاری کنیم؛ اما مردم این اجازه را به ما ندادند.
وی بیان کرد: برنامه داریم که نشستی با اهالی آبشار یاسوج داشته باشیم اگر با هم کنار آمدیم بهتر، و گر نه از طریق دستگاه قضایی ناچاریم طرح تفصیلی را اینجا اجرا کنیم.
درحالی‌که کیوان آشنا این صحبت‌ها را کرد؛ اما مالکان به گونه دیگری حرف زدند. ذوالفقاری عضو هیئت‌علمی دانشگاه و از مالکان آبشار یاسوج می‌گوید: مسئولان باید صداقت داشته باشند. در سال گذشته که مشکلی ایجاد شد، نخاله‌ها را در زمین من ریختند و قرار شد که آن را به بیرون از آبشار یاسوج انتقال بدهند؛ اما این کار را نکردند و هنوز این نخاله‌ها وجود دارد. بی صداقتی می‌بینیم.
وی افزود: راهکار این است که مسئولان امر با مالکان نشستی برگزار کنند و هر تصمیمی که گرفته شد، صادقانه به آن عمل کنند.
او گفت: مسئولان قرار نیست که در عوض زمین‌ها به ما پول بدهند؛ اما می‌توانند به‌جای آن پروانه ساخت بدهند و یا دیگر خدمات ارائه دهند.
یکی دیگر از مالکان گفت: مسئولان شهرداری یاسوج تمام مالکان را جمع کنند و لاغر و چاق نکنند. همه را بیاورند و از آن ابتدا تا انتها با همه، باعدالت و یکسان برخورد شود. نه اینکه نورچشمی‌ها و فامیل‌های خودشان عقب‌نشینی نکنند و ماها را مجبور به عقب‌نشینی کنند.
وی افزود: در زمان مدیریت آقای نستهن مقدم، شهردار سابق یاسوج به وی گفتم که من حاضرم عقب‌نشینی کنم؛ اما به این شرط که از ابتدا آبشار یاسوج شروع کنید و به من که رسید با هزینه شخصی‌ام، عقب‌نشینی می‌کنم.
او تأکید کرد: نباید برای ساماندهی آبشار یاسوج آشنابازی کرد.
مالک دیگری گفت: اول باید آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد حریم رودخانه را مشخص کنند تا همه ساخت‌وسازها طبق آن انجام بگیرد.
نکته دیگری که وجود دارد این است که ثبات مدیریتی در شهرداری یاسوج وجود ندارد. با تغییر شهردار تمام مدیران رده‌پایین و بالای شهرداری یاسوج تغییر می‌کنند و این عدم ثبات مدیریتی کارها را عقب می‌اندازد هر چند در بعضی از موارد الزامی است.
ادامه دارد...
به گزارش کبنا، روزهای پنجم و ششم فروردین‌ماه 1403 سامانه بارشی قوی وارد استان کهگیلویه و بویراحمد شد که بر اساس اعلام سازمان هواشناسی در شهر یاسوج مرکز استان بیش از 130 میلیمتر باران بارید. هم‌زمان با این بارش، آبشار یاسوج تبدیل به رودخانه شد و چنانی سیل راه افتاد که بخش زیادی از زیرساخت‌های عمرانی این مکان تفریحی را تخریب کرد.
پرسش اصلی این است که این‌همه ساخت‌وساز در آبشار یاسوج چگونه انجام گرفت، ساخت‌وسازهایی که عمدتاً مجوزهای لازم را ندارند و در بستر رودخانه بنا شده‌اند؟ برای سیل آبشار یاسوج و تخریب زیرساخت‌ها و تعطیلی محل کسب‌وکار تعدادی زیادی از باغ‌داران و کافه‌داران می‌توان دلایل متعددی را برشمرد. فقط بخش کوچکی از آن به دلیل میزان بیشتر بارش‌های اخیر بوده است، آن چه موجب خسارات گردیده، عدم پیش‌بینی و آمادگی برای مهار و مدیریت سیل بوده است. لایروبی نکردن رودخانه‌ها و مسیل‌ها و تخریب محیط‌زیست، جنگل‌زدایی، ساخت‌وساز بی‌رویه، تغییر مسیر رودخانه‌ها، وضعیت اسفناک پل‌ها، بی‌توجهی به ضوابط و مقررات رسمی برای پیشگیری از سیل و دیگر بحران‌های طبیعی که به سبب سال‌ها سوءمدیریت انسانی به یک فاجعه جبران‌ناپذیر بدل گشته است.
12 سال پیش طرح جامع ساماندهی آبشار یاسوج تدوین شد؛ اما این طرح نیمه‌کار رها شده و معلوم نیست که چه بلایی سر آن آمده است. اینکه دست برخی در میان است که ساماندهی آبشار یاسوج به سرانجام نرسد، حرف و حدیث‌های زیادی دهن به دهن می‌چرخد. البته ایجاد موانع بر سر راه توسعه فقط به این نقطه استان کهگیلویه و بویراحمد بر نمی‌گرد. هر جا قرار بود توسعه و آبادانی شکل بگیرد، عده‌ای سنگ انداختند و مانع این کار شدند تا ابتدا منافع خودشان را تأمین کنند.
همان‌طور که گفته شد، آبشار یاسوج نگین پایتخت طبیعت ایران است که سال‌های سال مورد استقبال گردشگران و مسافران قرار می‌گیرد. متأسفانه ساخت‌وسازهای بیش از حد و ناهنجارهای غیراصولی سبب شده که این مکان بکر تفریحی به معضلی تبدیل شود. مدیران مربوطه کهگیلویه و بویراحمد نتوانسته‌اند این مکان را ساماندهی دهند که عبور و مرورها به‌سهولت انجام بگیرد و نه توان ارائه برنامه موفق برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در آبشار یاسوج را داشتند. ترویج و گسترش برنامه‌های فرهنگی و سبک زندگی اسلامی در این مکان تفریحی هم پیشکش.
اما وقوع سیل در نقطه‌ای واقع در به‌اصطلاح بیخ گوش شهر یاسوج، افزون بر اینکه نگرانی درباره تکرار احتمالی با شدت بیشتر را افزایش می‌دهد، نشان‌دهنده افت قابل‌توجه تاب‌آوری مجموعه شهری یاسوج حتی در برابر یک رخداد ساده مثل بارش باران است. طی دو روز بارش‌های سیل‌آسا بخش‌های مختلف شهر یاسوج درگیر آب‌گرفتگی شدید آب و سیلاب بود و اگر این بارش‌ها یک روز دیگر ادامه داشت، خدا بهتر می‌دانست و می‌داند که چه اتفاقی می‌افتاد؟ بخشی از تاوان این بی‌تفاوتی مجموعه مدیریت شهری از خزانه شهر پرداخته می‌شود. این داستان هر ساله اتفاق می‌افتد و کسی هم حاضر به پاسخگویی نیست. گویا قرار است که شهر یاسوج برای همیشه اصولی ساخته نشود. مثلاً ساختمان‌های بلندمرتبه در شهر یاسوج بنا می‌شوند؛ اما پارکینگ برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود و یا هم پارکینگ ساختمان‌‌ها با ده‌ها ترفند حذف می‌شوند. کافی است سری به خیابان‌های شهر یاسوج بزنید تا ببینید که چگونه دو طرف خیابان‌ها خودروهایی پارک هستند.
اما چرا بیخ گوش شهر یاسوج در آبشار سیل آمد؟ اگر بارندگی‌ها یک روز بیشتر ادامه پیدا می‌کرد، چه اتفاقی می‌افتاد؟ در این صورت شورای شهر یاسوج، شهرداری، فرمانداری و استانداری چه پاسخی داشتند؟
دست‌درازی‌ها و برخی تغییر کاربری‌ها و ساخت‌وسازهای غیرمجاز در طول سالیان گذشته در آبشار مفرح و زیبای یاسوج کافی بود تا بارش‌های سیل‌آسا ظرف ۲ روز آخر اسفند ۱۴۰۲ و روزهای پنجم و ششم فروردین امسال خسارت‌های زیرساختی زیادی را بر پیکر این منظر بکر و گردشگری وارد کند؛ خسارت‌هایی که جبرانش چندان هم آسان نیست. هر چند این هزینه‌ها از جیب شهر پرداخت می‌شود.
در تمام فصل‌های سال پذیرای گردشگران زیادی است و یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری در بخش شمالی یاسوج و در فاصله بسیار اندکی از مرکز این شهر توریستی قرار گرفته است (۲ کیلومتری یاسوج) که با ارتفاع ۱۰ متر از قلب رشته‌کوه زاگرس سرچشمه می‌گیرد و وجود درختان سربه‌فلک‌کشیده اطراف آبشار، سایه‌سار خنکی بر سر بازدیدکنندگان افکنده و فضای مفرحی برای آنها به ارمغان می‌آورد.
به دلیل عدم رعایت حریم رودخانه و تنگ‌تر شدن دهنه کانال، بارش‌های اخیر خسارت‌های زیان‌باری را برای زیرساخت‌های گردشگری این منطقه به دنبال داشت.
با خروشان شدن آب آبشار به دلیل تنگ شدن دهنه کانال که از 10 متر به 2 متر کاهش داده شده است که دستگاه‌های متولی؛ شهرداری یاسوج، اداره‌کل گردشگری، شرکت آب منطقه‌ای، فرمانداری بویراحمد و استانداری کهگیلویه و بویراحمد باید پاسخگویی این وضعت باشند.
طرح جامع ساماندهی آبشار یاسوج در دعواها و اختلافات اعضای شورای اسلامی شهر یاسوج گم شد همین مسئله سبب شد که آبشار یاسوج ساماندهی نشود و هر کس از راه رسید به سلیقه خود به ساخت‌وساز مشغول شد. البته ردپای یکی از اعضای شورای اسلامی شهر یاسوج در بی‌سروسامانی این مکان تفریحی دیده می‌شود.
تعلل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد در تعیین حریم رودخانه هم بی‌تقصیر در خسارت‌های به بار آمده، نیست.
البته سال گذشته با آغاز بارش‌ها نزدیک دهنه و سمت راست آبشار یاسوج ریزش سنگ و کوه رخ دارد که با این ریزش‌ها ۲ تا از آلاچیق‌ها دفن شدند و امکان ریزش مجدد کوه و سنگ وجود دارد؛ بنابراین نیازمند دقت، همکاری و چاره‌جویی منابع طبیعی، مدیریت بحران و دیگر سازمان‌های متولی است و لازم است از خسارت‌ها آینده پیشگیری شود.
شهردار فعلی یاسوج می‌گوید که باید مردم اجازه می‌دادند که شهرداری بتواند کار خود را بر اساس آن طراحی که داشته انجام بدهد؛ اما مزاحمت ایجاد کردند و اجازه ندادند.
بیشتر بدانید| فیلم - صحبت‌های شهردار یاسوج در خصوص علت عدم ساماندهی آبشار یاسوج
کیوان آشنا ادامه داد: در پایین‌دست بنا داشتیم پل‌هایی که مانع عبور آب می‌شوند تخریب کنیم و مجدد به احداث کانال گذاری کنیم؛ اما مردم این اجازه را به ما ندادند.
وی بیان کرد: برنامه داریم که نشستی با اهالی آبشار یاسوج داشته باشیم اگر با هم کنار آمدیم بهتر، و گر نه از طریق دستگاه قضایی ناچاریم طرح تفصیلی را اینجا اجرا کنیم.
بیشتر بدانید| فیلم - ادامه صحبت‌های شهردار یاسوج در خصوص ساماندهی آبشار یاسوج
درحالی‌که کیوان آشنا این صحبت‌ها را کرد؛ اما مالکان به گونه دیگری حرف زدند. ذوالفقاری عضو هیئت‌علمی دانشگاه و از مالکان آبشار یاسوج می‌گوید: مسئولان باید صداقت داشته باشند. در سال گذشته که مشکلی ایجاد شد، نخاله‌ها را در زمین من ریختند و قرار شد که آن را به بیرون از آبشار یاسوج انتقال بدهند؛ اما این کار را نکردند و هنوز این نخاله‌ها وجود دارد. بی صداقتی می‌بینیم.
وی افزود: راهکار این است که مسئولان امر با مالکان نشستی برگزار کنند و هر تصمیمی که گرفته شد، صادقانه به آن عمل کنند.
او گفت: مسئولان قرار نیست که در عوض زمین‌ها به ما پول بدهند؛ اما می‌توانند به‌جای آن پروانه ساخت بدهند و یا دیگر خدمات ارائه دهند.
یکی دیگر از مالکان گفت: مسئولان شهرداری یاسوج تمام مالکان را جمع کنند و لاغر و چاق نکنند. همه را بیاورند و از آن ابتدا تا انتها با همه، باعدالت و یکسان برخورد شود. نه اینکه نورچشمی‌ها و فامیل‌های خودشان عقب‌نشینی نکنند و ماها را مجبور به عقب‌نشینی کنند.
وی افزود: در زمان مدیریت آقای نستهن مقدم، شهردار سابق یاسوج به وی گفتم که من حاضرم عقب‌نشینی کنم؛ اما به این شرط که از ابتدا آبشار یاسوج شروع کنید و به من که رسید با هزینه شخصی‌ام، عقب‌نشینی می‌کنم.
او تأکید کرد: نباید برای ساماندهی آبشار یاسوج آشنابازی کرد.
مالک دیگری گفت: اول باید آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد حریم رودخانه را مشخص کنند تا همه ساخت‌وسازها طبق آن انجام بگیرد.
نکته دیگری که وجود دارد این است که ثبات مدیریتی در شهرداری یاسوج وجود ندارد. با تغییر شهردار تمام مدیران رده‌پایین و بالای شهرداری یاسوج تغییر می‌کنند و این عدم ثبات مدیریتی کارها را عقب می‌اندازد هر چند در بعضی از موارد الزامی است.
ادامه دارد...
فایل مرتبط (9.77 MB)
